Qwant is een van Europa's ambitieuze initiatieven om 'big tech' van de troon te stoten. De zoekmachine werd in 2013 opgericht met voornamelijk Frans geld. Doel was om een Europese zoekmachine op te zetten die kon wedijveren met andere zoekmachines. Dat zijn natuurlijk met name Google en Bing, maar ook de andere zoekmachines, zoals DuckDuckGo en Startpage, die gebruikmaken van de technologie van die grote partijen. Qwant onderscheidt zich namelijk met een eigen zoekindex en een crawler. Die werkt zelfs behoorlijk goed, maar Qwant krijgt moeilijk voet aan de grond. Een dubieuze financiële deal met Huawei hielp niet mee.
Eerste indruk
Qwant is een simpele zoekmachine die op de homepage snel het punt maakt gebruikers niet te volgen met trackers. De zoekmachine komt uit Frankrijk en je merkt goed dat de Fransen niet alleen op de camping weigeren zich aan andere talen te conformeren. Wie op Qwant doorklikt naar de pagina’s over het bedrijf of over het advertentiemodel, komt automatisch op de Franstalige pagina’s terecht. Dat kun je wel veranderen in Engels, Duits of Italiaans, maar toch voel je je als Hollander niet meteen even welkom. De pagina met zoekresultaten is overigens wel in het Engels.
Als je Qwant een tijdje gebruikt, komen er soms wat eigenaardigheden naar boven. Zo zijn er de automatische aanvullingen waarvan je je al snel afvraagt waar die op gebaseerd zijn. Kijk maar eens wat er gebeurt als je de letter Y intypt.
/i/2004957920.png?f=imagenormal "Zoekmachines en je privacy - 'Googelen' zonder alles prijs te geven (1)")
We raden je overigens ten zeerste af de proef op deze som te nemen en door te klikken. Qwant is namelijk grotendeels een aggregator van zoekresultaten van andere zoekmachines en hoewel Google en Bing dergelijke dubieuze zoekresultaten inmiddels blokkeren, doen Yahoo en het Russische Yandex dat een stuk minder goed. Je mag drie keer raden welke zoekresultaten bij zo’n zoekterm naar boven komen.
Qwant heeft er een handje van om je soms te verrassen met suggesties. Vaak zie je ineens een link naar het OnlyFans-account van een influencer verschijnen, terwijl je gewoon op zoek bent naar het nieuwe album van Iron Maiden.
Apps en instellen als standaard
Qwant heeft browsers voor iOS en Android die beide gebaseerd zijn op Firefox. Dat zijn dus niet alleen zoekmachines, maar ook browsers inclusief tabbladen en bladwijzers. De browser heeft de optie om data na het afsluiten te verwijderen, maar dat is ook gelijk het enige dat je kunt instellen. Beide apps bieden ook een zoekwidget aan, maar daarmee kun je alleen resultaten bekijken binnen die browser zelf en niet binnen een defaultbrowser als Firefox of Chrome.
Extra functies
Qwant is in de eerste plaats een vrij standaard zoekmachine die ook kan zoeken op afbeeldingen en video’s met alle parameters van dien. Je kunt afbeeldingen selecteren op grootte, licenties en kleurenschema’s. Video’s komen alleen maar van YouTube en DailyMotion. Er zijn geen andere bronnen voor beschikbaar.
Nieuws komt bij Qwant van een handjevol grote mediasites, maar dat is niet erg uitgebreid. Als je zoekt naar ‘Oekraïne’ of ‘Oekraïne-oorlog’, krijg je het laatste nieuws van sites als de NOS en de Volkskrant. Hetzelfde geldt als je zoektermen gebruikt rondom generieke onderwerpen als sport en economie, maar een klein beetje specifieker en de resultaten zijn beperkt. Zoekresultaten rondom bijvoorbeeld ruimtevaart leveren nauwelijks resultaat op van specifieke ruimtevaartwebsites als Space.com, en als je zoekt naar nieuws over een Linux-distro, kom je slechts één website tegen in de resultaten.
Qwant is de enige van deze zoekmachines waarop je specifiek naar muziek kunt zoeken, overigens weer standaard in het Frans en dat is dan weer niet zomaar te veranderen. Je kunt in die sectie ook fragmenten van een halve minuut beluisteren en die via een Franse dienst genaamd Qobuz kopen. Het muziekaanbod is op Qwant niet actueel. Bij een snelle zoektocht ontbreekt volledig onterecht het recentste Iron Maiden-album, en ook van andere artiesten komen de recentste uitgaven niet terug. Dat ligt aan Qwant, want bij de Qobuz-dienst waar Qwant naar verwijst, is die muziek wel te vinden.
Qwant heeft ook een eigen kaarten-app. Qwant Maps is verder weinig speciaal; het is een simpele tool gebaseerd op OpenStreetMap. Dat betekent ook dat de resultaten soms minder goed of minder actueel zijn dan bij Google. Zo is Tweakers-HQ al twee jaar geleden verhuisd, maar dat heeft OpenStreetMap en daarmee Qwant nooit meegekregen.
Tot slot heeft Qwant nog een aparte zoekmachine voor kinderen: Qwant Junior. Ook die is niet helemaal af. Voor Franse gebruikers zijn er Franstalige spelletjes en educatieve websites te bezoeken, maar anderstaligen kunnen alleen nieuws lezen. Dat is afkomstig van kinderwebsites zoals News For Kids of Fun Kids Live, gecureerd en educatief van aard.
Crawler
Qwant schermt graag met zijn eigen crawler. Dat is niet gek, want zijn bestaansrecht is om een Europees alternatief te vormen voor Google en Microsoft. In de praktijk is er amper informatie te vinden over Qwants crawler. Het bedrijf zei in 2018 ‘zeker twintig miljard pagina’s’ te hebben geïndexeerd, maar die informatie haal je alleen uit wat sporadische blogposts. De crawler is niet open source, wat misschien begrijpelijk is, maar er is evenmin informatie beschikbaar over bijvoorbeeld het aantal geïndexeerde pagina’s of in welke mate de resultaten worden aangevuld.
Qwant mag zichzelf privacyvriendelijk noemen, de zoekopdrachten zijn dat niet bepaald. Qwant zegt een hash van het IP-adres te verzamelen met een salt die het regelmatig aanpast. Ook verzamelt het bedrijf de useragent van een gebruikersbrowser en het besturingssysteem en eventuele sessie-informatie die via een cookie wordt opgeslagen, bijvoorbeeld de taal of andere voorkeuren, en een ruwe geografische locatie. Die informatie wordt samen met de zoekterm voor een periode van zeven dagen gekoppeld aan een unieke identifier. Ook zegt Qwant dat het voor ‘statistieken en audience measurement’ informatie achterhaalt over hoe een gebruiker bij Qwant kwam, bijvoorbeeld via wat voor link.
Daar komt bij dat Qwant een deel van die informatie naar Microsoft stuurt, omdat Microsoft via Bing zoekresultaten en advertenties laat zien. Qwant stuurt met iedere zoekopdracht opnieuw alle informatie over de useragent mee, een gesalte hash van het IP-adres, maar ook de ‘eerste drie bytes’ van het IP-adres en de stad waar een gebruiker zich bevindt. Die informatie wordt gekoppeld aan een token dat Qwant genereert.
Bedrijf en verdienmodel
Qwant begon in 2013 als privaat bedrijf, maar krijgt veel geld uit de Europese Unie, omdat ook de politiek achter de boodschap van Europese autonomie staat. Het bedrijf begon in 2015 met een investering van 25 miljoen euro van de Europese Investeringsbank.
Qwant is heel kort over hoe het geld verdient. Dat gebeurt met advertenties ‘zonder trackers en zonder targeting’, maar veel meer schrijft het bedrijf er niet over. Het laat voor het gemak dan ook weg dat de zoekmachine gebruikmaakt van het Microsoft Advertising-platform. Die advertenties zijn nu nog geen lucratief verdienmodel. Franse kranten schrijven dat Qwant jaarlijks miljoenen verlies maakt. In 2020 zou het bedrijf 13 miljoen euro verlies hebben gedraaid, in 2019 23 miljoen en het jaar daarvoor 11,2 miljoen euro.
Qwant zocht daarom in 2021 nieuwe investeerders en vond die in een weinig voor de hand liggende partner: Huawei. Politico schreef in dat jaar dat Huaweis investeringsmaatschappij Hubble een bedrag van 8 miljoen dollar in Qwant stak. Daar zouden geen aandelen tegenover staan en dus zou het Chinese telecombedrijf geen inspraak krijgen in Qwant, was de belofte. Aangezien Qwant zich op de markt zet als een Europees alternatief tegen grote techbedrijven, kwam de investering voor veel gebruikers en politici als een verrassing.
